ดอกไม้

      ถ้าจะพูดถึงการกราบไหว้บูชาสิ่งศักดิ์สิทธิ์หรือพระ สิ่งที่นอกเหนือจากธูปเทียน การตั้งจิตอธิษฐาน ที่เป็นกุศลแล้ว สิ่งสำคัญที่เราจะขาดไม่ได้เลยนั่นก็คือ “ดอกไม้”

      ถ้าจะพูดถึงการกราบไหว้บูชาสิ่งศักดิ์สิทธิ์หรือพระ สิ่งที่นอกเหนือจากธูปเทียน การตั้งจิตอธิษฐาน ที่เป็นกุศลแล้ว สิ่งสำคัญที่เราจะขาดไม่ได้เลยนั่นก็คือ “ดอกไม้”โดยเฉพาะดอกไม้ที่เราเลือกใช้บูชาพระนั้นจะต้องเป็นดอกไม้ที่สดใหม่ สวยงาม ต้องมีความพิถีพิถันในการเลือกดอกที่งามเป็นพิเศษเพื่อมาถวายหรือบูชาต่อพระ โดยมีความเชื่อว่าดอกไม้ถวายพระจะต้องงามๆ ก็จะช่วยให้ชีวิตเราสวยงามตามไปด้วยดังดอกไม้ หากเราเลือกดอกไม้ที่เหี่ยวเฉามา ชีวิตก็โรยราตามดอกไม้เช่นกัน

เทียน

จุดเทียน 2 เล่ม เพื่ออะไร ?

            

 คนไทยนิยมจุดเทียน 2 เล่ม บูชาพระรัตนตรัย   โดยมีจุดมุ่งหมาย คือ

การจุดเทียน 2 เล่ม  เพื่อบูชาพระธรรม

       จุดเทียน 2 เล่ม  หมายถึงบูชา
1.พระวินัย สำหรับฝึกกายและวาจาให้เป็นระเบียบเรียบร้อย
2.พระธรรม สำหรับอบรมจิตใจให้สงบ ระงับความชั่วทุกชนิด

      เทียนเปรียบเสมือนแสงสว่าง ที่จุดเพื่อกำจัดความมืดในสถานที่นั้นให้หมดไป และเปรียบเสมือนพระธรรมคำสั่งสอนของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ที่กำจัดความมืด คือ กิเลส  และเกิดแสงสว่าง คือ ปัญญา

ธูป

การจุดธูป 3 ดอก เพื่อบูชาพระพุทธเจ้า

โดยมีความหมายว่า  เช่น

เพื่อบูชาพระพุทธเจ้า ผู้มีพระคุณ 3 ประการ คือ

1.พระปัญญาคุณ
( พระปัญญา : พระปรีชาญาณที่รอบรู้ทั่วไปในสภาวธรรมที่จริงและไม่จริง )

2.พระวิสุทธิคุณ
( พระบริสุทธิ์ : การทำพระองค์ให้หมดสิ้นอาสวกิเลส )

3.พระมหากรุณาธิคุณ
( พระคุณที่เป็นส่วนพระกรุณาสั่งสอนสรรพสัตว์ให้พนจากทุกข์

คุณค่าด้านกลวิธีการแต่ง

๑.     การเลือกสรรคำเหมาะกับเนื้อเรื่อง กวีเลือกสรรถ้อยคำนำมาใช้ได้อย่างไพเราะเหมาะสม

๒.   การเลือกสรรคำที่มีเสียงเสนาะ กวีใช้ความงามและเสียงเสนาะในการอ่าน นอกเสียงโดยการใช้สัมผัสอักษรละสัมผัสสระ ได้แก่ สัมผัส การเล่นคำ

๓.    ภาพพจน์ กวีใช้การเปรียบเทียบแบบอุปมาเพื่อให้ผู้อ่านเห็นภาพชัดเจนขึ้น

              เมื่อประมวลความดีเด่นด้านเนื้อหาและวรรณศิลป์แล้ว คำนมัสการคุณานุคุณจึงถือว่ามีความครบเครื่องในเรื่องคุณค่าทางวรรณกรรม ควรแก่การท่องจำ เพื่อเป็ยเครื่องช่วยกำกับกาย วาจา ใจ และเตือนสติให้ทุกคนโดยเฉพาะเยาวชนไทยได้สำนึกและน้อมรำลึกถึงพระคุณของพระพุทธ พระธรรม พระสงฆ์ บิดามารดา และครูอาจารย์ สมดังเจตนารมณ์ของพระยาศรีสุนทรโวหาร ผู้ประพันคำนมัสการคุณา

บทวิเคราะห์

คุณค่าด้านเนื้อหา

๑.     คำนมัสการพระคุณ มีเนื้อหาสำคัญคือ การสรรเสริญพระคุณของพระพุทธเจ้า

๒.   คำนมัสการพระธรรมคุณ พระธรรมคือ คือคำสั่งสอนของพระพุทธเจ้า

๓.    คำนมัสการพระสังฆคุณ ถ้าพรพุทธองค์ไม่ได้ทรงสถาปนาคณะสงฆ์ขึ้นหลักธรรมที่พระพุทธองค์ทรงค้นพบย่อมสูญสิ้นไปพร้อมกับเสด็จดับขันธ์ปรินิพาน

๔.    คำนมัสการมาตาปิตุคุณ มารดาบิดาเป็นผู้มีพระคุณก่เราเพราเป็ผู้ให้กำเนิดและเลี้ยงดูเราโดยไม่หวังผลตอบแทน

๕.    คำนมัสการอาจริยคุณ เนื่องด้วยครูอาจารย์เป็นผู้มีพระคุณแก่เราเพราะเป็นผู้อบรมสั่งสอนและถ่ายทอดวิชาความรู้ให้แก่เรา

คำนมัสการอาจริยคุณ

อินทรวิเชียรฉันท์ ๑๑

อนึ่งข้าคำนับน้อม

ต่อพระครูผู้การุณย์

โอบเอื้อและเจือจุน

อนุศาสน์ทุกสิ่งสรรพ์

ยัง บ ทราบก็ได้ทราบ

ทั้งบุญบาปทุกสิ่งอัน

ชี้แจงและแบ่งปัน

ขยายอรรถให้ชัดเจน

จิตมากด้วยเมตตา

และกรุณา บ เอียงเอน

เหมือนท่านมาแกล้งเกณฑ์

ให้ฉลาดและแหลมคม

ขจัดเขลาบรรเทาโม

หะจิตมืดที่งุนงม

กังขา ณ อารมณ์

ก็สว่างกระจ่างใจ

คุณส่วนนี้ควรนับ

ถือว่าเลิศ ณ แดนไตร

ควรนึกและตรึกใน

จิตน้อมนิยมชม

คำนมัสการมาตาปิตุคุณ

 อินทรวิเชียรฉันท์ ๑๑

                                       ข้าขอนบชนกคุณ                 ชนนีเป็นเค้ามูล

                                    ผู้กอบนุกูลพูน                      ผดุงจวบเจริญวัย

                                   ฟูมฟักทะนุถนอม                 บ บำราศนิราไกล

                                   แสนยากเท่าไรไร                  บ คิดยากลำบากกาย

                                   ตรากทนระคนทุกข์               ถนอมเลี้ยง ฤ รู้วาย

                                   ปกป้องซึ่งอันตราย                จนได้รอดเป็นกายา

                                   เปรียบหนักชนกคุณ               ชนนีคือภูผา

                                   ใหญ่พื้นพสุนธรา                   ก็ บ เทียบ บ เทียมทัน

                                    เหลือที่จะแทนทด                 จะสนองคุณานันต์                                                                                                              แท้บูชไนยอัน                        อุดมเลิศประเสริฐคุณ